הגנה ברלינאית

פתיחת שחמט

בשחמט, הגנה ברלינאית היא וריאנט של הפתיחה הספרדית המתאפיינת בכך שבמסע השלישי, השחור מגיב על המסע 3. רב5 במסע 3... פו6.

8 צריח שחור רץ שחור מלכה שחורה מלך שחור רץ שחור צריח שחור
7 רגלי שחור רגלי שחור רגלי שחור רגלי שחור רגלי שחור רגלי שחור רגלי שחור
6 פרש שחור פרש שחור
5 רץ לבן רגלי שחור
4 רגלי לבן
3 פרש לבן
2 רגלי לבן רגלי לבן רגלי לבן רגלי לבן רגלי לבן רגלי לבן רגלי לבן
1 צריח לבן פרש לבן רץ לבן מלכה לבנה מלך לבן צריח לבן
א ב ג ד ה ו ז ח

עמדת המוצא של ההגנה הברלינאית, אחרי 3...פו6

ההגנה הברלינאית מקוטלגת בשיטת אנציקלופדיית פתיחות שחמט בין c65-c59.[1]

להגנה הברלינאית יש מוניטין של יציבות במחיר של נטייה לתוצאת תיקו במשחק. הסטטיסטיקה מלמדת שהלבן משיג תוצאה של כ-56% בפתיחה זו, בדומה לתוצאה של הלבן בכלל ההגנה הספרדית; אך 37% מהמשחקים בפתיחה זו מסתיימים בתיקו, בהשוואה ל-30% במשחקים באופן כללי.

אלוף העולם בשחמט, עמנואל לסקר (וכן אחרים) נקטו בפתיחה זו בסוף המאה ה-19 ובתחילת המאה ה-20 ובדרך כלל המשחק נמשך 4. 0-0 ד6 בסגנון של הסתעפות שטייניץ. בגישה זו השימוש נהיה נדיר משום שנחשבה לפסיבית. רב אמן ארתור ביסגייר שיחק פתיחה זו במשך עשרות שנים, אך תמיד העדיף את ההסתעפות 4. 0-0 פ:ה4. בשנת 2000 השתמש ולדימיר קראמניק בהגנה הברלינאית כדרך להוציא תיקו מול גארי קספרוב באליפות העולם בשחמט, לאחר דו-קרב זה זכתה הפתיחה לתחייה ואפילו שחקנים עם סגנון דינמי כאלכסיי שירוב ווסלין טופאלוב ניסו אותה.

משום שמסעו השלישי של השחור לא מאיים לזכות ברגלי ה' (אם השחור מכה אותו, הלבן יכה את הרגלי ב-ה5), הלבן בדרך כלל מצריח באגף המלך. לאחר 4. 0-0 שחור יכול לבחור או במסע הסולידי 4...פ:ה4 או במסע הלוחמני 4...רג5 (ההסתעפות הברלינאית הקלאסית). לאחר 4...פ:ה4 5. ד4 (5. צה1 פד6 6. פ:ה5 גם מתקבל על הדעת) פד6 6. ר:ג6 ד:ג6 7. ד:ה5 פו5 8. מה:ד8+ מ:ד8 מעריכים כי ללבן יתרון קטן בהתפתחות לאור מבנה טוב יותר של הרגלים שלו ולאור מיקומו המפוקפק של המלך השחור. מנגד לשחור זוג רצים ולעמדתו אין חולשות, וכך קשה ללבן לייצר לחץ אמיתי על עמדתו, ואמנם, כל ארבעת המשחקים בהם שיחק קרמניק בשחור מול קספרוב הסתיימו בתיקו.


הערות שוליים עריכה

  1. ^


    C65 Spanish: Berlin Defence1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6
    C65 Spanish: Berlin, 4.Qe21.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.Qe2
    C65 Spanish: Berlin, 4.d41.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d4
    C65 Spanish: Berlin, 4.d4 exd41.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d4 exd4
    C65 Spanish: Berlin, Nyholm Attack1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d4 exd4 5.O-O
    C65 Spanish: Berlin, 4.d31.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3
    C65 Spanish: Berlin, Mortimer Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 Ne7
    C65 Spanish: Berlin, Mortimer Trap1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 Ne7 5.Nxe5 c6
    C65 Spanish: Berlin, 4.d3 d61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 d6
    C65 Spanish: Berlin, Anderssen Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 d6 5.Bxc6+
    C65 Spanish: Berlin, Duras Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 d6 5.c4
    C65 Spanish: Berlin, 4.d3 d6 5.c31.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 d6 5.c3
    C65 Spanish: Berlin, 4.d3 Bc51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 Bc5
    C65 Spanish: Berlin, Kaufmann Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d3 Bc5 5.Be3
    C65 Spanish: Berlin, 4.O-O1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O
    C65 Spanish: Berlin, 4.O-O Be71.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Be7
    C65 Spanish: Berlin, Beverwijk Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Bc5
    C65 Spanish: Berlin, Beverwijk, 5.c31.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Bc5 5.c3
    C65 Spanish: Berlin, Benelux Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Bc5 5.c3 O-O 6.d4 Bb6
    C65 Spanish: Berlin, Benelux Variation, 7.Bg51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Bc5 5.c3 O-O 6.d4 Bb6 7.Bg5
    C65 Spanish: Berlin, Beverwijk, 5.Nxe51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Bc5 5.Nxe5
    C66 Spanish: Closed Berlin1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6
    C66 Spanish: Closed Berlin, 5.Re11.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.Re1
    C66 Spanish: Closed Berlin, 5.d41.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4
    C66 Spanish: Closed Berlin, Chigorin Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Nd7
    C66 Spanish: Closed Berlin, 5.d4 Bd71.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7
    C66 Spanish: Closed Berlin, Wolf Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7 6.Nc3 exd4
    C66 Spanish: Closed Berlin, Hedgehog Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7 6.Nc3 Be7
    C66 Spanish: Closed Berlin, Tarrasch Trap1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7 6.Nc3 Be7 7.Re1 O-O
    C66 Spanish: Closed Berlin, Bernstein Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7 6.Nc3 Be7 7.Bg5
    C66 Spanish: Closed Berlin, Showalter Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O d6 5.d4 Bd7 6.Nc3 Be7 7.Bxc6
    C67 Spanish: Open Berlin1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.Qe21.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.Qe2
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.Re11.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.Re1
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.Re1 Nd6 6.Nxe51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.Re1 Nd6 6.Nxe5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d41.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4
    C67 Spanish: Open Berlin, Rosenthal Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 a6
    C67 Spanish: Open Berlin, 5...Be71.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7
    C67 Spanish: Berlin, Minckwitz Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.dxe5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5...Be7 6.Qe21.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2
    C67 Spanish: Open Berlin, Trifunovic Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 d5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5...Be7 6.Qd2 Nd61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6
    C67 Spanish: Open Berlin, Cordel Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nf5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5...Be7 6.Qd2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb71.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb7
    C67 Spanish: Open Berlin, Pillsbury Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb7 9.b3
    C67 Spanish: Open Berlin, Zukertort Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb7 9.c4
    C67 Spanish: Open Berlin, Winawer Attack1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb7 9.Nd4
    C67 Spanish: Open Berlin, Main Line 9.Nc3 (Rio de Janerio)1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Be7 6.Qe2 Nd6 7.Bxc6 bxc6 8.dxe5 Nb7 9.Nc3
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6
    C67 Spanish: Open Berlin, Showalter Variation1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Ba4
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 6.dxe51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.dxe5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 6.Bxc61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc31.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc3 h61.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3 h6
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc3 Ke81.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3 Ke8
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc3 Ke8 10.Rd11.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3 Ke8 10.Rd1
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc3 Ke8 10.h31.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3 Ke8 10.h3
    C67 Spanish: Open Berlin, 5.d4 Nd6 Queenswap, 9.Nc3 Ke8 10.h3 a51.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.O-O Nxe4 5.d4 Nd6 6.Bxc6 dxc6 7.dxe5 Nf5 8.Qxd8+ Kxd8 9.Nc3 Ke8 10.h3 a5