فارسی: تخت سلیمان خرابه‌های شهر و آتشکده

مجموعه تخت سلیمان بازمانده از دوره ساسانیان، با بخش‌های مختلفی همچون آتشکده آذر گشسب يا گشنسب (یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های دوره ساسانی)، آتشکده شاهی و جنگ‌آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه‌ها و دیوارهای مستحکمش، از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. آثار و بناهایی مربوط به دوران فرمانروایی اشکانیان، ساسانیان و ایلخانان در محوطه تخت سلیمان یافت شده‌ ولی مهم‌ترین آنها آتشکده و تالارهای دوره ساسانی است. برخی آثار ساسانی دیگر نیز در کوه بلقیس و زندان سلیمان در نزدیکی تخت سلیمان وجود دارند. ایرانیان در دوره ساسانی سه آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند: یکی بُرزین مهر به معنای آتش عشق والا، دومی فَربغ یا فرنبغ بود به معنای آتش فرّ ایزدی و سومی آتشکده آذرگشسب. تخت سلیمان به باور بسیاری، محل تولد زرتشت به حساب می آمده و احداث آتشكده آذرگشنسب در این محوطه به عنوان مهم ترین معبد مورد احترام ایرانیان زرتشتی در زمان ساسانیان می تواند مهر تاییدی برای این باور باشد. باوری عامیانه نیز این شهر را محل سکونت سلیمان نبی می داند و به این موضوع اشاره دارد که نیروهایی فرازمینی به دستور حضرت سلیمان سازه هایی عظیم را در آنجا بنا نهاده اند که انسان از عهده ایجاد آنها بر نمی آید.

در مرکز محوطه ی باستانی تخت سلیمان دریاچه ای به شکل بیضی وجود دارد که قطر بزرگ آن 120 متر و عمق آن در عمیق ترین قسمت به 112 متر می رسد. این پديده منحصر بفرد و اسرارآمیز در مباحث زمین شناسی، باستان شناسی، مذهبی اسطوره ای، تاریخی، فرهنگی و برای دوستداران طبیعت از اهمیت بالایی برخوردار است.