שמשון בלקין

חוקר, מיקרוביולוג, פרופסור אמריטוס

שמשון בלקין (נולד ב-17 ביולי 1951) הוא חוקר, מיקרוביולוג, פרופסור אמריטוס במחלקה למדעי הצמח והסביבה[1] במכון למדעי החיים ע"ש אלכסנדר סילברמן באוניברסיטה העברית בירושלים.

שמשון בלקין
אין תמונה חופשית
אין תמונה חופשית
לידה 17 ביולי 1951 (בן 72)
תל אביב, ישראל
ענף מדעי מיקרוביולוגיה סביבתית
מקום מגורים קריית אונו, ישראל
מקום לימודים האוניברסיטה העברית בירושלים
מוסדות האוניברסיטה העברית בירושלים (1 בדצמבר 1995) עריכת הנתון בוויקינתונים
פרסים והוקרה מלגה באוקיאנוגרפיה ע"ש ד. טוקר (1977)
מלגת משרד החינוך הדני (1977)
מלגות EMBO (1977, 1979)
מלגת ליידי דייויס (1983)
מלגת חיים ויצמן (1988)
פרס דוד ופולה בן גוריון (1988)
פרס חברת דופונט (1994)
פרס Strage-BGU להצטיינות במדעי הסביבה (2019)
http://shimshonbelkinslab.wixsite.com/home
לעריכה בוויקינתונים שמשמש מקור לחלק מהמידע בתבנית

ביוגרפיה עריכה

בלקין נולד בתל אביב, בן לגיטה וירחמיאל בלקין שהיה חבר מטכ"ל "ההגנה", מפקד חיל הציוד והאספקה וראש ענף תקציבים בצה"ל, קצין הכנסת הראשון וסמנכ"ל משרד מבקר המדינה.

למד בבית הספר היסודי "לדוגמה" ע"ש הנרייטה סאלד, ובתיכון עירוני ה' בתל אביב; שירת כחייל בגדוד 202 של חטיבת הצנחנים וכמדריך בבית הספר לקצינים; השתחרר משירות מילואים בגיל 51 בדרגת רב-סרן.

למד באוניברסיטה העברית לתואר ראשון במדעי החיים ולדוקטורט (מסלול ישיר) באוקיינוגרפיה, והמשיך להשתלמויות בתר-דוקטורט במכון האוקיינוגרפי בוודס הול, מסצ'וסטס (1983–1984), ובאוניברסיטה של קליפורניה, ברקלי (1984–1986). בין השנים 1986–1996 היה חבר סגל באוניברסיטת בן-גוריון, במכון לחקר המדבר בשדה בוקר. ב-1996 חזר כפרופסור לאוניברסיטה העברית, תחילה במחלקה למדעי הסביבה בבית הספר למדע יישומי ולאחר מכן במחלקה למדעי הצמח והסביבה במכון למדעי החיים. ב-2004 הועלה לדרגת פרופ' מן המניין. מאז 2011 הוא מופקד הקתדרה להיגיינה תעסוקתית של משרד העבודה והרווחה.

בין התפקידים שמילא באוניברסיטה העברית: ראש המחלקה למדעי הסביבה בבית הספר למדע יישומי (2000–2003), יו"ר החוג למדעי הסביבה בפקולטה למדעי הטבע (2000–2003), ראש המחלקה למדעי הצמח והסביבה (2013–2015), יו"ר החוג לניהול תעשייתי (2000–2006), יו"ר החוג העל-פקולטאי לביוטכנולוגיה (2008–2014). כמו כן היה חבר בוועדה לקביעת תקני איכות מי שתייה במדינת ישראל ויו"ר תת-הוועדה לקביעת תקנים מיקרוביאליים ("ועדת עדין", 2004–2007), יו"ר הוועדה המשותפת למשרד להגנת הסביבה ולמשרד הבריאות לקביעת תקני מי קייט (2006, 2012), וחבר הוועדה המייעצת לשר (ת) הבריאות בנושאי איכות מים (יו"ר תת-הוועדה המיקרוביולוגית, 2014–2022). שימש כנשיא האגודה הישראלית לאקולוגיה ולמדעי הסביבה (1998-2000).

בלקין נשוי מאז 1973 למרים (מיקי) בלקין, אשת מערכות מידע בגמלאות, ואב ליעל בלקין (אורי), סגנית נשיא בחברת Datos Health,[2] ולד"ר אבנר בלקין,[3] רופא עיניים, מומחה לגלאוקומה. אחיו, מיכאל בלקין,[4] הוא פרופ' אמריטוס לרפואת עיניים, חוקר וממציא באוניברסיטת תל אביב ובמרכז הרפואי שיבא. אחיו הבכור, עוזי בלקין, מראשוני קיבוץ נחל עוז, נפטר ב-1980.

מחקר עריכה

במהלך שנותיו כסטודנט, פוסט דוקטורנט וכחוקר באוניברסיטת בן-גוריון ובאוניברסיטה העברית התפרשו מחקריו של בלקין על מגוון נושאים שמשלבים מחקר מיקרוביולוגי מחד עם תחומים שונים באיכות סביבה מאידך. אחד מכיווני המחקר המרכזיים נולד מהצורך לאפיין את איכות השפכים התעשייתיים באתר התעשיות הכימיות ברמת חובב, לא רק מבחינת הרכבם הכימי אלא גם מבחינת רעילותם. צורך זה הוביל להתמקדות ארוכת שנים בהנדסה גנטית של חיידקים ושמרים כחיישנים סביבתיים[5][6][7][8][9][10]: מיקרואורגניזמים שמייצרים אות אופטי (צבע, פלואורסצנציה או הארה ביולוגית) או אות חשמלי בנוכחות חומרי מטרה ספציפיים (למשל מתכות כבדות) או עקות כלליות (למשל רעילות כללית או גנטית). כיוון מחקרי זה הוביל לפיתוח גישות חדשניות לגילוי וזיהוי חומרים רעילים במים, אוויר, קרקע ומזון. במסגרת זו מפותח בשנים האחרונות פתרון חדשני לגילוי מרחוק של מוקשים מוטמנים.[11][12][13][14][15][16][17] הפיתוח מתבסס על כך שמוקשים אינם לגמרי אטומים, וכמויות זעירות של חומרי נפץ משתחררות ומצטברות בקרקע שמעליהם. חיידקים, שהונדסו גנטית כך שיאירו בנוכחות חומרים אלה, מפוזרים על האזור החשוד ומייצרים אות אופטי שניתן לצילום וכימות מרחוק.[18][19]

נושאים אחרים בהם עסק בלקין כללו, בין השאר: ביואנרגטיקה ויצור מימן בכחוליות (ציאנובקטריה),[20][21][22][23][24] מיקרוביולוגיה של נביעות חמות במעמקי האוקיינוס (כולל צלילות בצוללת המחקר Alvin אל כ-2.5 ק"מ מתחת לגובה פני הים),[25][26][27][28] טיפול בשפכים תעשייתיים ואפיונם,[29][30][31][32] וחקר אוכלוסיות החיידקים המאכלסות את שטח הפנים של עלי וענפי עץ האשל: סביבה קיצונית המאופיינת על ידי יובש מוחלט בשעות היום, מליחות גבוהה מאוד (עד פי 4 ממליחות מי ים) בשעות הלילה, ותנודות יומיות של ייבוש/הרטבה בין שני המצבים.[33][34][35][36][37][38][39][40][41]

קישורים חיצוניים עריכה

הערות שוליים עריכה

  1. ^ המחלקה למדעי הצמח והסביבה במכון למדעי החיים ע"ש אלכסנדר סילברמן, באתר האוניברסיטה העברית בירושלים
  2. ^ חברת Datos Health
  3. ^ ד"ר אבנר בלקין
  4. ^ פרופ' מיכאל בלקין, באתר הפקולטה לרפואה ע"ש סאקלר, אוניברסיטת תל אביב
  5. ^ Shimshon Belkin, Dana R. Smulski, Sara Dadon, Amy C. Vollmer, Tina K. Van Dyk, Robert A. Larossa, A panel of stress-responsive luminous bacteria for the detection of selected classes of toxicants, Water Research 31, 1997-12-01, עמ' 3009–3016 doi: 10.1016/S0043-1354(97)00169-3
  6. ^ S. Köhler, S. Belkin, R. D. Schmid, Reporter gene bioassays in environmental analysis, Fresenius' Journal of Analytical Chemistry 366, 2000-03-01, עמ' 769–779 doi: 10.1007/s002160051571
  7. ^ Shimshon Belkin, Microbial whole-cell sensing systems of environmental pollutants, Current Opinion in Microbiology 6, 2003-06-01, עמ' 206–212 doi: 10.1016/S1369-5274(03)00059-6
  8. ^ Jan Roelof van der Meer, Shimshon Belkin, Where microbiology meets microengineering: design and applications of reporter bacteria, Nature Reviews Microbiology 8, 2010-07, עמ' 511–522 doi: 10.1038/nrmicro2392
  9. ^ Hadar Ben-Yoav, Sahar Melamed, Amihay Freeman, Yosi Shacham-Diamand, Shimshon Belkin, Whole-cell biochips for bio-sensing: integration of live cells and inanimate surfaces, Critical Reviews in Biotechnology 31, 2011-12, עמ' 337–353 doi: 10.3109/07388551.2010.532767
  10. ^ Shimshon Belkin, Baojun Wang, Sense and sensibility: of synthetic biology and the redesign of bioreporter circuits, Microbial Biotechnology 15, 2022-01, עמ' 103–106 doi: 10.1111/1751-7915.13955
  11. ^ Sharon Yagur-Kroll, Eden Amiel, Rachel Rosen, Shimshon Belkin, Detection of 2,4-dinitrotoluene and 2,4,6-trinitrotoluene by an Escherichia coli bioreporter: performance enhancement by directed evolution, Applied Microbiology and Biotechnology 99, 2015-09-01, עמ' 7177–7188 doi: 10.1007/s00253-015-6607-0
  12. ^ Benjamin Shemer, Noa Palevsky, Sharon Yagur-Kroll, Shimshon Belkin, Genetically engineered microorganisms for the detection of explosives’ residues, Frontiers in Microbiology 6, 2015 doi: 10.3389/fmicb.2015.01175
  13. ^ Shimshon Belkin, Sharon Yagur-Kroll, Yossef Kabessa, Victor Korouma, Tali Septon, Yonatan Anati, Cheinat Zohar-Perez, Zahi Rabinovitz, Amos Nussinovitch, Aharon J. Agranat, Remote detection of buried landmines using a bacterial sensor, Nature Biotechnology 35, 2017-04, עמ' 308–310 doi: 10.1038/nbt.3791
  14. ^ Benjamin Shemer, Etai Shpigel, Anat Glozman, Sharon Yagur-Kroll, Yosssef Kabessa, Aharon J. Agranat, Shimshon Belkin, Genome-wide gene-deletion screening identifies mutations that significantly enhance explosives vapor detection by a microbial sensor, New Biotechnology 59, 2020-11-25, עמ' 65–73 doi: 10.1016/j.nbt.2020.06.002
  15. ^ Benjamin Shemer, Etai Shpigel, Carina Hazan, Yossef Kabessa, Aharon J. Agranat, Shimshon Belkin, Detection of buried explosives with immobilized bacterial bioreporters, Microbial Biotechnology 14, 2021-01, עמ' 251–261 doi: 10.1111/1751-7915.13683
  16. ^ Etai Shpigel, Benjamin Shemer, Tal Elad, Anat Glozman, Shimshon Belkin, Bacterial bioreporters for the detection of trace explosives: performance enhancement by DNA shuffling and random mutagenesis, Applied Microbiology and Biotechnology 105, 2021-05-01, עמ' 4329–4337 doi: 10.1007/s00253-021-11290-2
  17. ^ Aharon J. Agranat, Yossef Kabessa, Benjamin Shemer, Etai Shpigel, Offer Schwartsglass, Loay Atamneh, Yonatan Uziel, Meir Ejzenberg, Yosef Mizrachi, Yehudit Garcia, Galina Perepelitsa, Shimshon Belkin, An autonomous bioluminescent bacterial biosensor module for outdoor sensor networks, and its application for the detection of buried explosives, Biosensors and Bioelectronics 185, 2021-08-01, עמ' 113253 doi: 10.1016/j.bios.2021.113253
  18. ^ פיתוח חיישנים מיקרוביאליים לגילוי מרחוק של מוקשים מוטמנים בקרקע, אקולוגיה וסביבה
  19. ^ The New York Times, How Glowing Bacteria in the Dirt May One Day Save Lives
  20. ^ Shimshon Belkin, Etana Padan, Hydrogen metabolism in the facultative anoxygenic cyanobacteria (blue-green algae) Oscillatoria limnetica and Aphanothece halophytica, Archives of Microbiology 116, 1978-01-01, עמ' 109–111 doi: 10.1007/BF00408741
  21. ^ Shimshon Belkin, Etana Padan, Sulfide-dependent hydrogen evolution in the cyanobacterium Oscillatoria limnetica, FEBS Letters 94, 1978-10-15, עמ' 291–294 doi: 10.1016/0014-5793(78)80959-4
  22. ^ Shimshon Belkin, Etana Padan, Na-Dithionite Promotes Photosynthetic Sulfide Utilization by the Cyanobacterium Oscillatoria limnetica, Plant Physiology 72, 1983-07-01, עמ' 825–828 doi: 10.1104/pp.72.3.825
  23. ^ Shimshon Belkin, Etana Padan, Low Redox Potential Promotes Sulphide - and Light-dependent Hydrogen Evolution in Oscillatoria limnetica, Microbiology 129, 1983, עמ' 3091–3098 doi: 10.1099/00221287-129-10-3091
  24. ^ Shimshon Belkin, Rolf J. Mehlhorn, Lester Packer, Proton Gradients in Intact Cyanobacteria, Plant Physiology 84, 1987-05-01, עמ' 25–30 doi: 10.1104/pp.84.1.25
  25. ^ Shimshon Belkin, Holger W. Jannasch, A new extremely thermophilic, sulfur-reducing heterotrophic, marine bacterium, Archives of Microbiology 141, 1985-04-01, עמ' 181–186 doi: 10.1007/BF00408055
  26. ^ Shimshon Belkin, Carl O. Wirsen, Holger W. Jannasch, Biological and Abiological Sulfur Reduction at High Temperatures, Applied and Environmental Microbiology 49, 1985-05, עמ' 1057–1061 doi: 10.1128/aem.49.5.1057-1061.1985
  27. ^ Shimshon Belkin, Douglas C. Nelson, Holger W. Jannasch, SYMBIOTIC ASSIMILATION OF CO 2 IN TWO HYDROTHERMAL VENT ANIMALS, THE MUSSEL BATHYMODIOLUS THERMOPHILUS AND THE TUBE WORM RIFTIA PACHYPTILA, The Biological Bulletin 170, 1986-02, עמ' 110–121 doi: 10.2307/1541384
  28. ^ Shimshon Belkin, Carl O. Wirsen, Holger W. Jannasch, A New Sulfur-Reducing, Extremely Thermophilic Eubacterium from a Submarine Thermal Vent, Applied and Environmental Microbiology 51, 1986-06, עמ' 1180–1185 doi: 10.1128/aem.51.6.1180-1185.1986
  29. ^ Shimshon Belkin, Asher Brenner, Aharon Abeliovich, Biological Treatment of a High Salinity Chemical Industrial Wastewater, Water Science and Technology 27, 1993-04-01, עמ' 105–112 doi: 10.2166/wst.1993.0540
  30. ^ Asher Brenner, Shimshon Belkin, Shimon Ulitzur, Aharon Abeliovich, Fast Assessment of Toxicants Adsorption on Activated Carbon Using a Luminous Bacteria Bioassay, Water Science and Technology 27, 1993-04-01, עמ' 113–120 doi: 10.2166/wst.1993.0541
  31. ^ Shimshon Belkin, Asher Brenner, Alon Lebel, Aharon Abeliovich, Treatment of High-Strength, Complex and Toxic Chemical Wastewater: End-of Pipe “Best Available Technology” vs. an In-Plant Control Program, Water Science and Technology 29, 1994-04-01, עמ' 221–233 doi: 10.2166/wst.1994.0414
  32. ^ A. Brenner, S. Belkin, A. Abeliovich, Development of a Pretreatment Program to Improve Biological Treatability of High Strength and Toxic Industrial Wastewater, Water Science and Technology 29, 1994-05-01, עמ' 29–37 doi: 10.2166/wst.1994.0437
  33. ^ Noga Qvit-Raz, Edouard Jurkevitch, Shimshon Belkin, Drop-Size Soda Lakes: Transient Microbial Habitats on a Salt-Secreting Desert Tree, Genetics 178, 2008-03-01, עמ' 1615–1622 doi: 10.1534/genetics.107.082164
  34. ^ Omri M. Finkel, Adrien Y. Burch, Steven E. Lindow, Anton F. Post, Shimshon Belkin, Geographical Location Determines the Population Structure in Phyllosphere Microbial Communities of a Salt-Excreting Desert Tree, Applied and Environmental Microbiology 77, 2011-11, עמ' 7647–7655 doi: 10.1128/aem.05565-11
  35. ^ Nof Atamna-Ismaeel, Omri M. Finkel, Fabian Glaser, Itai Sharon, Ron Schneider, Anton F. Post, John L. Spudich, Christian von Mering, Julia A. Vorholt, David Iluz, Oded Béjà, Shimshon Belkin, Microbial rhodopsins on leaf surfaces of terrestrial plants, Environmental Microbiology 14, 2011-09-01, עמ' 140–146 doi: 10.1111/j.1462-2920.2011.02554.x
  36. ^ Noga Qvit-Raz, Omri M. Finkel, Taghleb M. Al-Deeb, Hanan I. Malkawi, Muna Y. Hindiyeh, Edouard Jurkevitch, Shimshon Belkin, Biogeographical diversity of leaf-associated microbial communities from salt-secreting Tamarix trees of the Dead Sea region, Research in Microbiology 163, 2012-02, עמ' 142–150 doi: 10.1016/j.resmic.2011.11.006
  37. ^ Nof Atamna-Ismaeel, Omri Finkel, Fabian Glaser, Christian von Mering, Julia A. Vorholt, Michal Koblížek, Shimshon Belkin, Oded Béjà, Bacterial anoxygenic photosynthesis on plant leaf surfaces, Environmental Microbiology Reports 4, 2012-01-16, עמ' 209–216 doi: 10.1111/j.1758-2229.2011.00323.x
  38. ^ Omri M. Finkel, Adrien Y. Burch, Tal Elad, Susan M. Huse, Steven E. Lindow, Anton F. Post, Shimshon Belkin, Distance-Decay Relationships Partially Determine Diversity Patterns of Phyllosphere Bacteria on Tamarix Trees across the Sonoran Desert, Applied and Environmental Microbiology 78, 2012-11, עמ' 7818–7818 doi: 10.1128/aem.02505-12
  39. ^ Omri M Finkel, Oded Béjà, Shimshon Belkin, Global abundance of microbial rhodopsins, The ISME Journal 7, 2012-10-11, עמ' 448–451 doi: 10.1038/ismej.2012.112
  40. ^ Adrien Y. Burch, Omri M. Finkel, Juliana K. Cho, Shimshon Belkin, Steven E. Lindow, Diverse Microhabitats Experienced by Halomonas variabilis on Salt-Secreting Leaves, Applied and Environmental Microbiology 79, 2013-02, עמ' 845–852 doi: 10.1128/aem.02791-12
  41. ^ Omri M. Finkel, Tom O. Delmont, Anton F. Post, Shimshon Belkin, Metagenomic Signatures of Bacterial Adaptation to Life in the Phyllosphere of a Salt-Secreting Desert Tree, Applied and Environmental Microbiology 82, 2016-05, עמ' 2854–2861 doi: 10.1128/aem.00483-16